Tên sách: THE POST-AMERICAN WORLD (Thế giới hậu Mỹ)
Tác giả: Fareed Zakaria
Phát hành: W.W Norton & Company
*****
Trong một bài báo năm 2003 trên tờ Newsweek – ngay trước khi cuộc chiến Iraq diễn ra , Fareed Zakaria đã viết: “Rõ ràng là kỉ nguyên hiện tại chỉ có thể được gọi bằng một cái tên duy nhất – thế giới đơn cực – một thời đại với một thế lực toàn cầu duy nhất. Vị thế của Hoa Kỳ ngày nay là không tiền khoáng hậu.”
Ông tiếp tục tuyên bố: “Địa vị thống trị của Hoa Kỳ không chỉ đơn thuần ở lĩnh vực quân sự. Nền kinh tế Hợp chủng quốc có quy mô bằng cả ba quốc gia đứng ngay sau – Nhật Bản, Liên bang Đức và Liên hiệp Anh cộng lại.”, thêm nữa “Nó có nền kinh tế năng động hơn, dân số trẻ trung hơn và nền văn hóa linh hoạt hơn bất kỳ phần nào trên thế giới.”
Điều gì khiến các công dân toàn thế giới lo lắng hơn tất thảy, ông viết “Đó là đang sống trong một thế giới được định hình và thống trị bởi chỉ một quốc gia duy nhất – Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”
Trong cuốn sách mới của mình The Post-American World (Tạm dịch: Thế giới hậu Mỹ), Zakaria lại viết rằng Hoa Kỳ đang duy trì siêu quyền lực chính trị - quân sự, thế nhưng “Trong tất cả các chiều kích khác – công nghiệp, tài chính, giáo dục, xã hội, văn hóa – sự phân bố quyền lực đang thay đổi, vị thế độc tôn của Hoa Kỳ đang bị chuyển dịch dần”.
Thế giới với kỉ nguyên hậu Mỹ
Với sự trỗi dậy của Trung Quốc, Ấn Độ và một số thị trường mới nổi khác, với việc kinh tế tăng trưởng rộng khắp toàn cầu, thế giới trở nên phi tập trung hóa và kết nối mạnh mẽ hơn, ông dám chắc rằng “Chúng ta đang tiến vào kỉ nguyên hậu Mỹ - được xác lập và định hướng bởi nhiều nơi chốn, nhiều con người.”
Zakaria biện luận rằng hiện giờ chúng ta đang ở giữa cuộc chuyển giao quyền lực lớn thứ ba trong vòng 500 năm trở lại đây: lần đầu tiên là sự trỗi dậy của phương Tây – sản sinh ra cái mà chúng ta gọi là “hiện đại” – khoa học và công nghệ, thương mại và tư bản, những cuộc cách mạng công nghiệp và nông nghiệp.
Lần thứ hai là sự trỗi dậy của Hợp chủng quốc vào thế kỷ 20, và lần thứ ba này được gọi tên “sự trỗi dậy của phần còn lại”, với việc Trung Quốc và Ấn Độ “trở thành kẻ đáng gờm nhất trong cuộc chơi ở các nước láng giềng và xa hơn nữa”, Nga ngày càng ghê gớm hơn, châu Âu phản ứng gay gắt với những vấn đề liên quan đến kinh tế và thương mại.
Điều trớ trêu trong “sự trỗi dậy của phần còn lại” – như Zakaria lưu ý: Ở mức độ lớn, nó là kết quả của những ý tưởng và hành động của chính người Mỹ, những chính trị gia và các nhà ngoại giao người Mỹ đã đi khắp thế giới, thúc đẩy các quốc gia mở cửa nền kinh tế, tự do hóa chính trị, nắm chắc thương mại và công nghệ.
“Chúng ta (người Mỹ) đã thúc ép người dân ở những miền đất xa xôi nắm lấy thử thách cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu, tự do hóa tiền tệ và khai phá những nền công nghiệp mới. Người Mỹ đã dắt tay chỉ lối để những người lạ đó không còn sợ hãi sự thay đổi, học được những bí quyết dẫn đến thành công (của nước Mỹ). Và điều đó đã phát huy tác dụng: Những người bản xứ trở nên thành thạo với tư bản chủ nghĩa”.
Nhưng cùng lúc đó, nước Mỹ “dần tỏ ra nghi ngại với chính những điều bấy lâu nay chúng ta vẫn hoan hỉ tận hưởng– thị trường tự do, thương mại, nhập cư và những đột phá công nghệ.”
Mỹ vẫn là siêu cường, với điều kiện…
Trong khi độc giả (Mỹ) có thể đánh giá những triệu chứng “hắt hơi sổ mũi” hiện tại như biểu hiện suy thoái kinh tế trong nước, việc đồng đô la trượt giá ở nước ngoài cùng với thâm hụt thương mại lớn đồng nghĩa với nền kinh tế Mỹ đang gặp vấn đề, thì Zakaria quả quyết rằng Hợp chủng quốc có thể duy trì “một nền kinh tế sống động, mạnh mẽ, ở vị trí tiên phong trong cuộc cách mạng tiếp theo ở các lĩnh vực – khoa học, công nghệ và công nghiệp – miễn là nó bám sát và thích nghi với những thử thách”.
Theo quan điểm của Zakaria, những bất ổn kinh tế ở Hoa Kỳ hiện nay không phải là sản phẩm của “sự kém hiệu quả ăn sâu bám rễ trong bản thân nền kinh tế Mỹ”, mà là sản phẩm “của những chính sách chẳng giống ai” – điều có thể được cải cách “nhanh chóng và tương đối dễ dàng” để khiến đất nước có những bước tiến vững chắc hơn.
“Một loạt những biện pháp cải cách đồng bộ, hợp lý nên được ban hành ngay ngày mai” – ông nói “Để chỉnh đốn những khoản chi hay trợ giá hoang phí, tăng cường tiết kiệm, mở rộng đào tạo khoa học công nghệ, đảm bảo hưu trí, xây dựng một quy trình quản lý nhập cư hiệu quả và đạt được những thành tựu đáng kể trong sử dụng nguồn năng lượng” – với điều kiện tiến trình chính trị không bị bóp nát bởi thói bè cánh đảng phái, những chương trình nghị sự vị kỷ, truyền thông giật gân câu khách, những nhóm tấn công ý thức hệ và sự bế tắc trong quy trình lập pháp
Bàn về vai trò của Mỹ trong một thế giới đang biến đổi nhanh chóng từ một thế giới đơn cực trở thành một hệ thống năng động và phức tạp hơn gấp nhiều lần, Zakaria cho rằng có thể nước Mỹ sẽ trở thành một kiểu "môi giới toàn cầu", vừa thiết lập một mối quan hệ gần gũi giả tạo với các nước lớn khác, vừa đem vai trò của mình với tư cách là một "siêu quyền lực" để đổi lấy "các cuộc hội đàm, sự hợp tác và thậm chí là sự thỏa hiệp" - tóm lại: Chối bỏ thứ chủ nghĩa đơn cực kiểu cao bồi hiện đang được chính quyền Bush đề cao và nắm lấy quyền lực hậu trường có được nhờ "thiết lập lộ trình, xác định vấn đề và thiết lập các khối liên minh."
Những thách thức Mỹ phải đối mặt
Theo Zakaria, thách thức lớn nhất về mặt chiến lược đối với ngoại giao Mỹ trong những năm tới đây liên quan đến Trung Quốc: làm thế nào để vừa kìm hãm bớt sự bành trướng của đất nước này, lại vừa hỗ trợ cho sự tăng trưởng chính đáng của nó. Ông cho rằng trong một thế giới mà "Mỹ được xem như tên bá chủ ngang ngược," Trung Quốc hoàn toàn có thể tìm cách đưa mình lên vị thế "một phương án thay thế cho nước Mỹ ngạo mạn, hống hách," dần dần tăng cường các mối liên kết kinh tế của mình và mở rộng tầm kiểm soát.
Câu hỏi đặt ra là "Làm thế nào nước Mỹ có thể đương đầu với viễn cảnh này – cũng là một loại chiến tranh lạnh nhưng lần này đối thủ lại là một thị trường phát triển mạnh mẽ, với số dân đông nhất thế giới, một đất nước không bị sa vào con đường thực hiện một mô hình chủ nghĩa xã hội mơ hồ hay lãng phí sức mạnh của mình vào những cuộc can thiệp quân sự vô nghĩa lý? Đây là một thử thách mới cho nước Mỹ, một thử thách mà đất nước này chưa từng phải đối mặt, và hiển nhiên, vô cùng thiếu sự chuẩn bị cần thiết."
Tuy vậy, trong cuốn sách vẫn có nhiều khoảng trống kỳ quặc và những khẳng định còn gây nghi ngờ. Ví dụ như trong khi chương trình gây tranh cãi "Không một trẻ em nào bị bỏ quên" của tổng thống Bush nâng cao tầm quan trọng của các bài kiểm tra và các thí sinh đâm đơn vào đại học phải một phen lo lắng về điểm thi SAT của mình giữa cái thời mà tạp chí Forbes mỉa mai gọi là "kỷ nguyên quay cuồng vì bài kiểm tra", thì Zakaria lại viết: "Các hệ thống giáo dục khác dạy bạn làm bài kiểm tra, hệ thống giáo dục của Mỹ lại dạy bạn cách tư duy," và chua thêm "nền văn hóa Mỹ đã thiết lập và củng cố khả năng giải quyến vấn đề, quyền đặt câu hỏi, và năng lực tư duy theo một cách phi thường."
Ông chỉ nói rất sơ lược về vai trò quan trọng của cuộc chiến Iraq trong công cuộc định hình những vấn đề hiện tại của nước Mỹ trên trường quốc tế. Thực ra, Zakaria là người ủng hộ những nỗ lực nhằm lật đổ Saddam Hussein và chính ông đã viết vào tháng ba năm 2003 rằng "cuộc chiến này trông sẽ hợp lý hơn khi nó kết thúc và vũ khí hủy diệt hàng loạt được tìm ra”.
Trái ngược hoàn toàn với những gì các chuyên gia về Qaeda như cựu nhân viên CIA Michael Scheuer tuyên bố (rằng cuộc chiến Iraq đã trở thành một công cụ tuyển chọn binh lính cho Osama Bin Laden) và thông cáo mới của Bộ Ngoại giao Mỹ (cho thấy sự phát triển rõ rệt của các nhánh của Qaeda tại Trung Đông, Bắc Phi và Châu Âu, và khả năng tiềm tàng của al Qaeda trong việc tổ chức các cuộc tấn công từ Pakistan), Zakaria lại khẳng định rằng "trong vòng 6 năm trở lại đây, nguồn viện trợ cho bin Laden và những mục tiêu của hắn đã giảm mạnh trong thế giới đạo Hồi."
Những nhận định mơ hồ kiểu như vậy đã phần nào làm lu mờ những luận điểm đầy sức thuyết phục trong cuốn sách. Tuy vậy, không thể phủ nhận được The Post-America World đã đặt ra một vấn đề lớn: vị trí của nước Mỹ trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, và phác họa được bức tranh toàn cảnh về sự kết thúc của "thế kỷ Mỹ" đầu tiên và sự khai mở của một thế giới mới, trong đó "phần còn lại trỗi dậy, phương Tây dần lụi tàn."
* Diệu Ngọc (lược dịch từ NYTimes)
Và đây là phần hot nhất: Link down ebook bằng tiếng Anh em mới móc được bên tathy ;D Cuốn này cũng vừa có bản tiếng Việt các bác nhé.
http://www.sendspace.com/file/9b6ufh
Chương 1 : Tính liên tục và thay đổi
Chương 2 : Nền kinh tế Mỹ vận hành như thế nào
Chương 3 : Tóm lược lịch sử nền kinh tế Mỹ
Chương 4 : Doanh nghiệp nhỏ và tập đoàn
Chương 5 : Chứng khoán, hàng hóa và thị trường
Chương 6 : Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế
Chương 7 : Chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa
Chương 8 : Ngành nông nghiệp Mỹ - tầm quan trọng đang thay đổi
Chương 9 : Lao động ở Mỹ : vai trò của người lao động
Chương 10: Các chính sách ngoại thương và kinh tế toàn cầu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét