Cuốn Nhà báo hiện đại bạn đang cầm trên tay là bản dịch tiếng Việt đầu tiên của giáo trình nổi tiếng News Reporting and Writing của ban biên soạn The Missouri Group thuộc Khoa báo chí Đại học Missouri.
Nhiều nhà báo Mỹ đoạt giải Pulitzer đã xuất thân từ Khoa báo chí của đại học này. Một trong những bí quyết giúp họ thành công trong sự nghiệp chính là nhờ cuốn giáo trình đã có 25 tuổi đời với 8 lần chỉnh biên, cập nhật cho phù hợp với xu thế phát triển của báo chí thế giới.
Với bản chỉnh biên mới nhất, Nhà báo hiện đại là cẩm nang dạy nghề cho những nhà báo của thế kỷ 21 – thế kỷ bùng nổ thông tin khi máy tính, mạng Internet, các phương tiện truyền thông trực tuyến đã trở thành những công cụ không thể thiếu của những phóng viên thế hệ mới. Xu hướng tích hợp báo in, truyền hình và báo trực tuyến chung một tòa soạn đang phổ biến trên thế giới đã buộc những người làm báo phải đa năng hơn xưa bội phần và báo chí buộc phải thay đổi cách xử lý thông tin nếu không muốn xa rời công chúng. Cả giáo trình giảng dạy báo chí cũng phải thay đổi.
Tính hiện đại của giáo trình này thể hiện rõ qua những chương hướng dẫn bằng các ví dụ cụ thể cách tác nghiệp với sự hỗ trợ của máy tính và những cơ sở dữ liệu trên mạng Internet. Cách làm tin và viết tin cho báo trực tuyến cũng được hướng dẫn cặn kẽ bên cạnh những phương pháp truyền thống cho báo in và truyền hình được cách tân theo nhu cầu mới của thời đại. Những kỹ thuật cốt lõi của nghề báo như cách chuẩn bị và xúc tiến một cuộc phỏng vấn, cách xử lý và thông tin những số liệu, cách giải quyết những thông cáo báo chí... đều được trình bày chi tiết dựa trên kinh nghiệm thực tế. Các thể loại báo chí kinh điển cũng được hướng dẫn theo quan điểm mới từ những bản tin thời sự cho đến tường thuật thể thao và phóng sự điều tra.
Một số chương trong nguyên bản đã được nhóm biên dịch lược bỏ trong lần xuất bản đầu tiên này vì xét thấy chưa phù hợp với thực tế báo chí nước nhà và dị biệt so với những quy định pháp lý trong nước liên quan đến báo chí và nhà báo. Tuy nhiên, tất cả những bí quyết nhà nghề của một phóng viên chuyên nghiệp đều được chuyển tải đầy đủ. Mọi nhà báo đúng nghĩa của thời đại mới đều phải làm chủ được những kỹ năng tác nghiệp này và dù ở phương Tây hay ở Việt Nam, mọi nhà báo có trách nhiệm đều lấy việc phục vụ cộng đồng, phục vụ nhân dân làm tôn chỉ.
Cuốn sách này không chỉ cần thiết cho các bạn sinh viên đang theo học khoa ngữ văn-báo chí, những phóng viên trẻ mới vào nghề, những người muốn tìm hiểu nghề báo mà còn cần thiết cho cả những người làm quan hệ công chúng (public relations) vốn luôn có quan hệ mật thiết với báo giới. Những người làm công tác giảng dạy cũng sẽ có một tài liệu tham khảo giá trị vốn rất hiếm hoi trong thực tế ở nước ta. Những nhà báo kinh nghiệm hay những người lãnh đạo các cơ quan báo chí cũng sẽ rút tỉa được nhiều bài học thực tiễn quý báu từ cuốn sách này để gợi mở cho những xu hướng đổi mới.
Là những người đang làm báo và giảng dạy báo chí, bản thân chúng tôi cũng đã học hỏi được rất nhiều bài học quý báu cho nghề nghiệp trong quá trình biên dịch – những bài học nhiều khi phải trả giá bằng sự tự do hay sinh mệnh. Chúng tôi hy vọng khi đọc cuốn sách này, các sinh viên, đồng nghiệp và độc giả quan tâm đến báo chí, cũng sẽ hứng thú như chúng tôi khi biên dịch trước những điều mới lạ mà các nhà báo lão luyện trong nhóm The Missouri Group đã dốc tâm truyền đạt. Muốn hiện đại thì không thể làm theo cách cũ. Muốn hiện đại thì phải đổi mới. Nhà báo hiện đại là cuốn sách dành cho những nhà báo hiện tại và tương lai có cùng suy nghĩ đó.
Nhà báo TRẦN ĐỨC TÀI
